Το μύρτιλο είναι ένα φρούτο που συγγενεύει στενά με το βατόμουρο και χρησιμοποιείται γιατί έχει πολλά οφέλη για την υγεία, όπως η αντιμετώπιση του διαβήτη, της φλεγμονής και της διάρροιας.

Τα συμπληρώματα μύρτιλου διατίθενται επίσης στο εμπόριο για πολλές καταστάσεις, όπως η υγεία των ματιών, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD) και οι καρδιακές παθήσεις.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες που να υποστηρίζουν τη χρήση του μύρτιλου στη θεραπεία οποιασδήποτε κατάστασης υγείας.

Γνωστό και ως ευρωπαϊκό βατόμουρο, το μύρτιλο καταναλώνεται συχνά φρέσκο ή παρασκευάζεται σε μαρμελάδα, χυμούς ή πίτες. Διατίθεται επίσης σε σκόνη, χυμό ή σε μορφή συμπληρώματος.

Είναι ενδημικό στη βόρεια Ευρώπη, την Ασία, τις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Η χρήση του για λόγους υγείας χρονολογείται από τον Μεσαίωνα.

 

Χρήσεις του μύρτιλλου

Η χρήση των συμπληρωμάτων θα πρέπει να εξατομικεύεται και να ελέγχεται από επαγγελματία υγείας, όπως εγγεγραμμένο διαιτολόγο, φαρμακοποιό ή γιατρό.

Κανένα συμπλήρωμα δεν προορίζεται για τη θεραπεία ή την πρόληψη ασθενειών.

Το μύρτιλο περιέχει αντιοξειδωτικά γνωστά ως ανθοκυανίνες και πολυφαινόλες. Αυτά τα αντιοξειδωτικά θεωρείται ότι περιορίζουν τη φλεγμονή και προστατεύουν από ασθένειες που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες.

Μέχρι στιγμής, πολύ λίγες μελέτες έχουν εξετάσει τις επιδράσεις του μύρτιλου στην υγεία και οι περισσότερες είχαν μικτά αποτελέσματα ή παρήγαγαν περιορισμένα στοιχεία.

Δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες για να συστήσουν τη χρήση του μύρτιλου για τη θεραπεία οποιασδήποτε πάθησης της υγείας.

Ακολουθούν ορισμένες από τις χρήσεις του μύρτιλλου

Υγεία των ματιών

Το μύρτιλο προβάλλεται συχνά για τα οφέλη του για ορισμένες παθήσεις των ματιών.

Σε αυτές περιλαμβάνονται:

  • Γλαύκωμα (μια κατάσταση που προκαλείται από την πίεση στο μάτι)
  • Καταρράκτης (θόλωση του φακού του ματιού)
  • Ξηροφθαλμία
  • Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας (απώλεια της όρασης λόγω γήρανσης)
  • Χρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (σπάνια ασθένεια της φωτοευαίσθητης περιοχής του ματιού)1
  • Κόπωση των ματιών
  • Νυχτερινή όραση

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τις περισσότερες από αυτές τις χρήσεις του μύρτιλου.

Έχει γίνει κάποια προκαταρκτική έρευνα σχετικά με τη συμπληρωματική χορήγηση μύρτιλου για την πρόληψη της κόπωσης των ματιών.

Μια μικρή μελέτη του 2015 σε εργαζόμενους σε τερματικά με οθόνη διαπίστωσε ότι όσοι έλαβαν συμπλήρωμα διατροφής που περιείχε εκχύλισμα μύρτιλου παρουσίασαν μείωση των υποκειμενικών συμπτωμάτων κόπωσης των ματιών σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Μια πιο πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι 240 χιλιοστογραμμάρια (mg) εκχυλίσματος μύρτιλου που χορηγήθηκαν για 12 εβδομάδες βοήθησαν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων κόπωσης των ματιών που σχετίζονται με την υψηλή χρήση τερματικών οπτικής απεικόνισης.

Τα συμπληρώματα μύρτιλου πιστεύεται εδώ και καιρό ότι βελτιώνουν τη νυχτερινή όραση, αλλά η έρευνα δεν υποστηρίζει αυτή τη θεωρία. Υπάρχουν ελάχιστες έως καθόλου έρευνες σχετικά με άλλες πτυχές της υγείας των ματιών και της χρήσης μύρτιλου.

Αυτή η έρευνα είναι προκαταρκτική και απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προτού καθοριστεί αν το μύρτιλο μπορεί να βελτιώσει την υγεία των ματιών.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)

Το μύρτιλο περιέχει ανθοκυανίνες, οι οποίες πιστεύεται ότι δρουν κατά του οξειδωτικού στρες στο σώμα.

Μερικές μικρές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι ανθοκυανίνες συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής στο παχύ έντερο μειώνοντας τις φλεγμονώδεις κυτοκίνες, πρωτεΐνες που προάγουν τη φλεγμονή στο σώμα.

Μια μικρή μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι άτομα με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα που έπαιρναν καθημερινά ένα παρασκεύασμα αποξηραμένων μύρτιλων και συμπυκνωμένου χυμού μύρτιλου για έξι εβδομάδες παρουσίασαν βελτίωση των συμπτωμάτων. Το 63% πέτυχε ύφεση.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μελέτη αυτή περιελάμβανε μόνο 13 άτομα και δεν περιελάμβανε ομάδα εικονικού φαρμάκου.

Καρδιακές παθήσεις και μεταβολικό σύνδρομο

Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να πούμε αν το μύρτιλο μπορεί να προλάβει ή όχι τις καρδιακές παθήσεις.

Μερικές μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης και τους δείκτες φλεγμονής, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP).

Άλλες μελέτες διαπίστωσαν ότι το μύρτιλο δεν επηρέασε το βάρος, τα επίπεδα χοληστερόλης ή την αρτηριακή πίεση.

Μια έρευνα του 2020 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπληρωματική χορήγηση εκχυλίσματος μύρτιλου ή/και η κατανάλωση φρέσκων μύρτιλων μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης, γλυκόζης στο αίμα και τα επίπεδα ινσουλίνης.

Κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι τα μύρτιλα μπορεί να μειώσουν τη φλεγμονή σε άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.

Παρόλα αυτά, οι συγγραφείς προειδοποίησαν ότι πολλές από αυτές τις μελέτες έγιναν στο εργαστήριο ή σε ζώα, μπορεί να μην μεταφράζονται στον άνθρωπο, και πρέπει να γίνουν πολύ μεγαλύτερες μελέτες προτού το μύρτιλο συστηθεί για τη θεραπεία και την πρόληψη αυτών των καταστάσεων.

Μιλήστε με τον γιατρό σας εάν κινδυνεύετε να αναπτύξετε καρδιακές παθήσεις.

Ουλίτιδα

Ορισμένες προκαταρκτικές έρευνες δείχνουν ότι το μύρτιλο μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της φλεγμονής των ούλων σε άτομα με ουλίτιδα.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Molecular Sciences, οι συμμετέχοντες έλαβαν τυχαία είτε 250 ή 500 γραμμάρια μύρτιλου, ή εικονικό φάρμακο, ή τη συνήθη φροντίδα για επτά ημέρες.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα 500 γρ. μύρτιλων οδήγησαν σε μείωση της φλεγμονής των ούλων.

Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί εάν το μύρτιλο αποτελεί κατάλληλη θεραπεία για την ουλίτιδα.

Φλεβικές διαταραχές

Οι κιρσοί είναι διευρυμένες φλέβες που προκαλούνται από εξασθενημένα φλεβικά τοιχώματα.

Το μύρτιλο χρησιμοποιείται εδώ και πολύ καιρό για τη θεραπεία αυτής της κατάστασης και άλλων παθήσεων των φλεβών, όπως:

  • Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια
  • Αιμορροΐδες

Το μύρτιλο πιστεύεται ότι προστατεύει τα τριχοειδή αγγεία, τα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία στο σώμα.

Παρόλα αυτά, έχουν γίνει πολύ λίγες έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του μύρτιλου κατά των φλεβικών διαταραχών και χρειάζονται περισσότερες έρευνες προτού συστηθεί η χρήση του.

Ηλικιακή γνωστική εξασθένιση

Μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η χορήγηση συμπληρώματος διατροφής με ανθοκυανίνη, το ενεργό συστατικό των μύρτιλων και των συναφών μούρων, θα μπορούσε να βοηθήσει στη βελτίωση των γνωστικών επιδόσεων.

Μια έρευνα του 2021 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές επιδράσεις των ανθοκυανινών μπορούν να συμβάλουν στην προστασία από τον νευροεκφυλισμό.

Μια παλαιότερη μελέτη σε ποντίκια διαπίστωσε επίσης ότι η συμπληρωματική χορήγηση εκχυλίσματος μύρτιλου και μαύρης σταφίδας μπορεί να μειώσει τη συσσώρευση πρωτεϊνών β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, οι οποίες συμβάλλουν στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Ποιες είναι οι παρενέργειες του μύρτιλου

Ο καρπός του μύρτιλου θεωρείται γενικά ασφαλής όταν καταναλώνεται σε ποσότητες που συνήθως βρίσκονται στα τρόφιμα. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστούν αλλεργικές αντιδράσεις.

Οι παρενέργειες των συμπληρωμάτων μύρτιλου μπορεί να περιλαμβάνουν:

Εάν πάσχετε από διαβήτη, μιλήστε με τον γιατρό σας πριν προσθέσετε το μύρτιλο στην αγωγή σας.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα συμπληρώματα δεν ελέγχονται συστηματικά για την ασφάλειά τους και οι ανεπιθύμητες παρενέργειες συχνά δεν αναφέρονται.

Προφυλάξεις

Το μύρτιλο που καταναλώνεται ως τρόφιμο είναι ασφαλές στις περισσότερες περιπτώσεις.

Τα μύρτιλα περιέχουν φυσικά ουσίες γνωστές ως τανίνες (που βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα όπως ο καφές, το τσάι, το κόκκινο κρασί, τα βατόμουρα, τα κράνμπερι, η σοκολάτα, ορισμένοι ξηροί καρποί και φασόλια).

Εάν έχετε αλλεργία ή ευαισθησία σε τρόφιμα που περιέχουν τανίνες, θα πρέπει να αποφύγετε το μύρτιλο.

Οι έγκυες ή θηλάζουσες θα πρέπει να αποφεύγουν τα εκχυλίσματα μύρτιλου, καθώς η ασφάλεια του δεν είναι γνωστή.

Η ασφάλεια της μακροχρόνιας χρήσης ή των υψηλών δόσεων συμπληρωμάτων μύρτιλου είναι επίσης αβέβαιη.

Η κατανάλωση φύλλων μύρτιλου μπορεί να μην είναι ασφαλής σε μεγάλες ποσότητες ή όταν λαμβάνεται μακροπρόθεσμα.

Εάν σκέφτεστε να δοκιμάσετε συμπληρώματα μύρτιλου, μιλήστε πρώτα με τον γιατρό σας για να ενημερωθείτε για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και να συζητήσετε αν είναι κατάλληλο για εσάς.

Δοσολογία

Δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα για να υποστηριχθεί μια συνιστώμενη δόση μύρτιλλου.

Μια τυπική δόση των αποξηραμένων, ώριμων μούρων είναι 20 έως 60 γραμμάρια ημερησίως. Ορισμένα άτομα πίνουν επίσης ένα είδος τσάι μύρτιλου.

Το εκχύλισμα μύρτιλου σε κάψουλα και δισκία κυκλοφορεί σε δοσολογίες από 40 έως 100 mg.

Διαφορετικές ποσότητες έχουν μελετηθεί σε έρευνες.

Η κατάλληλη δόση για εσάς μπορεί να εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, το βάρος και το ιατρικό ιστορικό σας.

Μιλήστε με τον γιατρό σας για να λάβετε εξατομικευμένες συμβουλές.

Τι συμβαίνει αν πάρετε υπερβολική ποσότητα μύρτιλου

Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για να γνωρίζουμε την έκβαση της λήψης υπερβολικής ποσότητας μύρτιλλου.

Για να είστε ασφαλείς, να λαμβάνετε μόνο τη συνιστώμενη ποσότητα που αναφέρεται στη συσκευασία του προϊόντος.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν από την κατανάλωση συμπληρωμάτων μύρτιλου.

Αλληλεπιδράσεις

Οι ανθοκυανίνες μπορεί να αναστείλουν ορισμένα φάρμακα, όπως:

  • Αντικαρκινικά φάρμακα
  • Αντιβιοτικά
  • Β-αναστολείς
  • Φάρμακα αρθρίτιδας

Τα συμπληρώματα μύρτιλου μπορεί επίσης να αραιώσουν το αίμα, γεγονός που, όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με αντιπηκτικά, μπορεί να οδηγήσει σε εύκολα μώλωπες ή αιμορραγία.

Mπορεί επίσης να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα για τον διαβήτη.

Δεδομένου ότι το μύρτιλο μπορεί να έχει αποτελέσματα μείωσης της γλυκόζης, ο συνδυασμός του με φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία (χαμηλό σάκχαρο στο αίμα).

Επιπλέον, δεδομένου ότι το μύρτιλο μπορεί να επηρεάσει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, σταματήστε τη λήψη του δύο εβδομάδες πριν από οποιαδήποτε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.

Πώς να αποθηκεύσετε το μύρτιλο

Ακολουθήστε τις οδηγίες του κατασκευαστή για τη σωστή αποθήκευση των συμπληρωμάτων. Φυλάσσετε πάντα τα συμπληρώματα μακριά από παιδιά.

Πηγές του μύρτιλου και τι πρέπει να αναζητήσετε

Μπορείτε να βρείτε μύρτιλα φρέσκα, κατεψυγμένα, αποξηραμένα, σε σκόνη ή σε συσκευασμένα τρόφιμα όπως η μαρμελάδα.

Εκτός από το να τα καταναλώνετε φρέσκα, μπορείτε να δοκιμάσετε να προσθέσετε κατεψυγμένα ή σε σκόνη σε ένα smoothie ή να τα χρησιμοποιήσετε για να φτιάξετε μια σάλτσα.

Τα συμπληρώματα και το εκχύλισμα μύρτιλου πωλούνται σε δισκία, κάψουλες και σταγόνες.

Τα μούρα πωλούνται επίσης αποξηραμένα και ως σκόνη.

Τα φύλλα μύρτιλλου παρασκευάζονται σε τσάι.

Εάν επιλέξετε να αγοράσετε ένα συμπλήρωμα μύρτιλου, συνιστάται να αναζητάτε την ετικέτα Supplement Facts στο προϊόν που αγοράζετε.

Η ετικέτα αυτή θα περιέχει ζωτικής σημασίας πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένης της ποσότητας των ενεργών συστατικών ανά μερίδα και άλλων προστιθέμενων συστατικών (όπως πληρωτικά, συνδετικά και αρωματικά).

Βεβαιωθείτε ότι το συμπλήρωμα περιέχει το προβλεπόμενο μούρο. Το μύρτιλο θα πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα με τα στοιχεία του συμπληρώματος ως Vaccinium myrtillus.

Ορισμένα συμπληρώματα μπορεί να αναγράφουν στο μπροστινό μέρος ως «μύρτιλο», αλλά περιέχουν «αμερικανικό μύρτιλο», το οποίο δεν είναι το ίδιο.

Το αμερικανικό μύρτιλο είναι επίσης γνωστό ως huckleberry.

Τα συμπληρώματα μύρτιλου πρέπει επίσης να είναι συμπυκνωμένα και τυποποιημένα. Εάν είναι δυνατόν, αναζητήστε ένα συμπλήρωμα με 36% ανθοκυανοσίδες ή 25% ανθοκυανιδίνες.

Τέλος, αναζητήστε ένα προϊόν με σφραγίδα έγκρισης από οργανισμό τρίτου μέρους που παρέχει δοκιμές ποιότητας. Η σφραγίδα έγκρισης από έναν από αυτούς τους οργανισμούς δεν εγγυάται την ασφάλεια ή την αποτελεσματικότητα του προϊόντος.

Ωστόσο, διασφαλίζει ότι το προϊόν κατασκευάστηκε σωστά, περιέχει τα συστατικά που αναφέρονται στην ετικέτα και δεν περιέχει επιβλαβή επίπεδα μολυσματικών ουσιών.

 

Συνοψίζοντας

Το μύρτιλο είναι ένα μούρο που προέρχεται από τη βόρεια Ευρώπη, τις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, την Ασία και τον Καναδά.

Μπορεί να καταναλωθεί ως τρόφιμο και μπορεί να βρεθεί σε μορφή συμπληρώματος.

Τα συμπληρώματα μύρτιλου κυκλοφορούν στο εμπόριο για να βοηθήσουν στη διαχείριση πολλών διαφορετικών καταστάσεων υγείας. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά ερευνητικά στοιχεία για να υποστηριχθεί οποιαδήποτε από αυτές τις χρήσεις.

Ενώ το μύρτιλο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της συνήθους θεραπείας ή των προληπτικών μέτρων για οποιαδήποτε ιατρική πάθηση, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατανάλωση περισσότερων μύρτιλων (ή άλλων φρούτων πλούσιων σε ανθοκυανίνες) μπορεί να έχει κάποια προστατευτικά οφέλη.

Εάν πιστεύετε ότι το μύρτιλο θα ήταν καλό για εσάς, μιλήστε με τον γιατρό σας για να αξιολογήσετε τα οφέλη και τους κινδύνους από τη λήψη ενός τέτοιου συμπληρώματος.