Τα συμπληρώματα διατροφής «Συμπληρώνουν» και βελτιώνουν τη ζωή μας

«Το φάρμακό σου να είναι η τροφή σου και η τροφή σου το φάρμακό σου», διατύπωσε ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης στην αρχαία Ελλάδα και τα λόγια του είναι επίκαιρα όσο ποτέ στις ημέρες μας. Η επιστήμη με την αλματώδη πρόοδο που έχει διαγράψει αποσαφήνισε εκτενώς τον σημαντικότατο ρόλο που διαδραματίζει η διατροφή στην υγεία, αλλά και στην εξωτερική εμφάνιση των ανθρώπων.

Σε μια εποχή όπου οι ρυθμοί ζωής είναι έντονοι, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεδομένη και το άγχος χαρακτηριστικό της καθημερινότητας, η δίαιτα μας δεν είναι σωστή.

Στον αντίποδα, οι απαιτήσεις της κοινωνίας σήμερα καταδεικνύουν την αναγκαιότητα της όμορφης όψης, του καλλίγραμμου σώματος, του «ευ ζην», της μέγιστης αποδοτικότητας σε όλες τις δραστηριότητες. Η εικόνα μας «επιβάλλεται» να είναι συμβατή με το κοινωνικό πρότυπο. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια να είμαστε «επιθυμητοί» και «αποδεκτοί» είναι για πολλούς αυτοσκοπός, που αγγίζει, κάποιες φορές, τα όρια της εμμονής. Σε αυτές τις συνθήκες τα συμπληρώματα διατροφής γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και, πλέον, αποτελούν σημαντικό κομμάτι στην ζωή όλο και περισσότερων ανθρώπων. Οι συμπυκνωμένες μορφές θρεπτικών συστατικών έρχονται, λοιπόν, να συμπληρώσουν, αλλά και να τελειοποιήσουν την διατροφή μας.

Συμπληρώματα διατροφής είναι τα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας Ε.Ο.Φ., με σκοπό την συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις, μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσομετρικές μορφές.

Τα σκευάσματα αυτά είναι χρήσιμα σε συγκεκριμένες κατηγορίες ατόμων, που δεν διατρέφονται σωστά κι ασκούνται, ζουν κι εργάζονται έντονα, στους εφήβους, στις γυναίκες κατά την διάρκεια της περιόδου και της εγκυμοσύνης, στους καπνιστές, σε όσους βρίσκονται σε καταστάσεις έντονου άγχους, σε άτομα που ακολουθούν υποθερμιδικές δίαιτες, σε όσους διατρέφονται μονομερώς, στα άτομα τα οποία έχουν αυξημένες ανάγκες κατά περιόδους, σε ασθενείς, στους χρήστες κάποιων φαρμάκων και στους αθλητές που υποβάλλονται σε σκληρές προπονήσεις.

Τα συμπληρώματα διατροφής, που κυκλοφορούν σήμερα, είναι «αναρίθμητα» και αποτελούν ένα ραγδαία εξελισσόμενο κλάδο με ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον. Μπορούν να ταξινομηθούν με διάφορους τρόπους, όπως με βάση την σύστασή τους, με βάση τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνονται ή με βάση την ευεργετική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία τα συμπληρώματα διατροφής χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα κοινά ή συνήθη συμπληρώματα, που μπορούν δυνητικά, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να χρησιμοποιηθούν από όλους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι πρωτεΐνες, οι βιταμίνες, τα μεταλλικά άλατα, απλοί τόποι αμινοξέων, τα συμπληρώματα που προέρχονται από τροφές (μαγιά μπίρας, σόγια, σπιρουλίνα) και διάφορα ισοτονικά ποτά.

Η δεύτερη κατηγορία και περισσότερο αμφιλεγόμενη, περιλαμβάνει προϊόντα, τα οποία απευθύνονται μόνο σε αθλητές και όσους ασκούνται συστηματικά και έντονα. Πρόκειται για σκευάσματα από βότανα, ενεργογόνες ουσίες, όπως η κρεατίνη, πρωτεΐνες, «φυσικά» ορμονοδιεγερτικά και μυοαναπτυξιακά.

Η επιστημονική κοινότητα, τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα συγκεκριμένα προϊόντα, λόγω της χρησιμότητάς τους στην εποχή μας, όπου το άγχος, οι ρυθμοί ζωής η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να τρέφονται σωστά.

Το ενδιαφέρον αυτό, ώθησε το καταναλωτικό κοινό να στρέψει το βλέμμα του σε αυτά τα σκευάσματα. Το αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος είναι η ένταξη των συμπληρωμάτων διατροφής, στο καθημερινό διαιτολόγιο.

Οι εταιρείες με την σειρά τους, αφουγκραζόμενες το στίγμα της εποχής, κυκλοφόρησαν και προώθησαν μεγάλη «γκάμα» προϊόντων, που καλύπτουν κάθε ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου.

Οι κυριότερες κατηγορίες συμπληρωματικών διατροφής που μπορεί ο καταναλωτής να βρει αυτήν την στιγμή στα φαρμακεία είναι οι έξης:

1. Πολυβιταμίνες: Σκευάσματα που περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και συμπληρώνουν την καθημερινή διατροφή. Υπάρχουν και πολυβιταμινούχα προϊόντα εμπλουτισμένα με τονωτικές ουσίες (όπως συνένζυμο Q10, Ginseng, Guavdud) για μεγαλύτερη ενίσχυση του οργανισμού

2. Προβιοτικά: Θεωρούνται χρήσιμα, όταν γίνεται χρήση αντιβιοτικών λόγω λοιμώξεων, σε περιπτώσεις διάρροιας, σε τροφικές δηλητηριάσεις και, γενικώς, αποτελούν σημαντικό κομμάτι για την ομοιόσταση του οργανισμού.

3. Αντιοξειδωτικά: Ουσίες οι οποίες παρέχουν προστασία από τις ελεύθερες ρίζες, που αποτελούν τοξική απειλή για τα κύτταρα και τις οποίες εξουδετερώνουν. Αποτρέπουν το οξειδωτικό στρες, το οποίο είναι υπεύθυνο για ασθένειες, την γήρανση και τον εκφυλισμό των κυττάρων.

4. Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ωμέγα λιπαρά): Παρουσιάζουν θετικές επιδράσεις στην υγεία, λόγω της ευεργετικής δράσης τους στο καρδιαγγειακό σύστημα. Παράλληλα ρυθμίζουν την άμυνα του οργανισμού και ενισχύουν τις πνευματικές διεργασίες.

5. Υπερτροφές (Superfoods): Οι κυριότεροι εκπρόσωποι είναι η σπιρουλίνα, ο βασιλικός πολτός, η μαγιά μπίρας, το Ιπποφαές. Πρόκειται για προϊόντα, που περιέχουν μεγάλη γκάμα συστατικών, τα οποία δρουν αθροιστικά, συνεργικά. Αποτελούν πλήρη και ισορροπημένη διατροφή και περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα, ένζυμα, αντιοξειδωτικά, αμινοξέα κ.α..

6. Πρωτεϊνούχα: Έχουν θερμιδική αξία και απευθύνονται, κυρίως, σε αθλητές. Περιλαμβάνουν πρωτεΐνες, αμινοξέα (η δομική μονάδα της πρωτεΐνης), κρεατίνη κ.α..

7. Nutricosmetics (καλλυντικά συμπληρώματα διατροφής): Είναι συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών (βιταμίνες, μεταλλικά άλατα, λιπαρά οξέα, αμινοξέα).

Απευθύνονται σε υγιείς ενήλικες, που επιζητούν βελτίωση της κατάστασης του δέρματος, των μαλλιών, των νυχιών και της αισθητικής εικόνας γενικότερα.

Προσφέρουν συστατικά, που παίζουν ενεργό ρόλο στην ποιότητα της κεράτινης στιβάδας (δέρμα, μαλλιά και νύχια) και στον μεταβολισμό.

Επιδρούν, τόσο στις επιφανειακές, όσο και στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος. Διακρίνονται σε εννέα κατηγορίες ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και τα οφέλη που προσφέρουν:

  • Αδυνάτισμα
  • Κυτταρίτιδα
  • Αντιγήρανση προσώπου ματιών
  • Τριχόπτωση
  • Βαριά πόδια – κατακράτηση υγρών
  • Υποβοηθητικά μαυρίσματος
  • Αντιμετώπιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης
  • Υποβοηθητικά για άτομα που κόβουν το κάπνισμα
  • Προβλήματα ευερέθιστου εντέρου – μετεωρισμός. Θεωρείται η πιο καινοτόμος και πολλά υποσχόμενη αγορά στον χώρο των συμπληρωμάτων.

8. Ειδικές φόρμουλες για διαταραχές: Η συμβολή της βοτανοθεραπείας και των θρεπτικών συστατικών για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων όπως το άγχος, η αϋπνία, η νευρικότητα, η στυτική δυσλειτουργία, οι μυοσκελετικοί πόνοι. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Το πρόγραμμα λήψης ενός συμπληρώματος διατροφής, για να δώσει καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να διαρκεί 3 -12 μήνες.

Όταν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί, δεν πρέπει να σταματήσει απότομα, αλλά να γίνεται βαθμιαία μείωση της δοσολογίας, ώστε να προσαρμοστεί ο οργανισμός στα νέα δεδομένα. Τα σκευάσματα πρέπει να συνοδεύονται με λίγο νερό, όταν το στομάχι είναι γεμάτο ή με ένα ποτήρι νερό όταν το στομάχι είναι άδειο.

Η επικρατέστερη άποψη των ειδικών, όσον αφορά τον τρόπο λήψης τους είναι για τις βιταμίνες και τα μέταλλα να λαμβάνονται με το φαγητό ενώ για τα αμινοξέα με άδειο στομάχι. Τα βότανα, συνήθως, προτιμότερο να λαμβάνονται με το φαγητό.

Συμπερασματικά γίνεται κατανοητό, ότι τα συμπληρώματα διατροφής έχουν διεισδύσει στην ζωή των ανθρώπων και αποτελούν σημαντικό σύμμαχο στην συμπλήρωση του καθημερινού διαιτολογίου.

Η υποβαθμισμένη ποιότητα των τροφίμων σε συνδυασμό με την εύκολη λύση της προκατασκευασμένης τροφής δεν επιτρέπουν τον οργανισμό να πάρει τα συστατικά που χρειάζεται.

Τα σκευάσματα αυτά είναι βοηθήματα, δεν υποκαθιστούν την διατροφή, την συμπληρώνουν. Αποτελούν σημαντική συμβολή της φαρμακευτικής επιστήμης για την υγεία, την ομορφιά και την ευζωία.

Χαλίτσιος Κ. Χρήστος
Φαρμακοποιός